Prosta droga do lepszej dykcji
Czym jest dykcja i czy warto ją ćwiczyć? Często porównywana jest do ćwiczeń na siłowni. Tam też potrzebny jest start, regularność i wytrwałość 😉
 |
| źródło zdjęcia: Pixabay |
Dykcja-słowo pochodzi od łacińskiego dictio, które w dużym skrócie oznacza sposób poprawnego wypowiadania się.
Jest ważna dla osób, którym zależy (posługując się określeniem Bogumiły Toczyskiej) aby "dobrze wyglądać słowem". Czyli dla wszystkich, dla których wyraźna mowa oraz przyjemnie brzmiący głos są ważnymi elementami w pracy zawodowej. To istotne aby to co chcemy przekazać innym było właściwie zrozumiane. Aby nasz komunikat był jasny i czytelny.
Co można zrobić by mieć lepszą dykcję? Ćwiczyć... a na początek....zacząć ćwiczyć, bo ten pierwszy krok z reguły okazuje się najtrudniejszy. Poniżej proste przykłady:
Ćwiczenia oddechowe: Mają na celu wydłużenie fazy wydechowej oraz zwiększenie pojemności płuc. Należy je wykonywać w przewietrzonym pomieszczeniu, zachowując odstęp po posiłku aby nie przeciążać przepony. Należy się rozluźnić i wyciszyć. Można ćwiczyć w pozycji stojącej, siedzącej lub leżącej.
- nabierając powietrze nosem i powoli wydychaj je na głosce f lub s
- leżąc na plecach zrób wdech nosem pamiętając o tym aby oddychać torem piersiowo-żebrowym. W tym celu ułóż dłoń na wysokości przepony. Podczas wdechu dłoń leżąca na brzuchu powinna się unosić zaś przy wydechu-opadać.
- w pozycji stojącej wykonaj wdech unosząc ręce do góry, opuszczając je wykonaj wydech
- dmuchaj na zapaloną świecę w taki sposób aby płomień jedynie się poruszał, nie gasnąc
- wydmuchuj powietrze przez rurkę do szklanki z wodą
Ćwiczenia artykulacyjne: W skład aparatu artykulacyjnego wchodzą: wargi, język, żuchwa, podniebienie miękkie.
- wargi-parskaj powodując wibrację obu warg, wymawiaj naprzemiennie u oraz i , cmokaj, układaj usta w "dziubek" i na przemian w uśmiech, gwiżdż, przesuwaj ściągnięte wargi w lewo i w prawo, zakładaj wargę górną na dolną i na odwrót
- język- przy zamkniętych ustach wykonaj krążenie językiem pod wargami w prawo i w lewo, kląskaj udając stukot końskich kopyt, szybko wymawiaj tk, tk, tk, tk, tk, przesuwaj język w kąciki ust od prawego do lewego, przeciskaj język pomiędzy zbliżonymi zębami, oblizuj szeroko otwarte wargi
- żuchwa-wysuwaj ostrożnie żuchwę do przodu i cofaj powoli ( nie ćwiczymy ruchów żuchwy na boki), delikatnie opuszczaj i podnoś żuchwę, ziewaj przy zamkniętych ustach, naśladuj żucie gumy
- podniebienie miękkie-naśladuj kaszel z wyciągniętym językiem, pij gęsty płyn przez słomkę, wypowiadaj ka-ga, ke-ge, ki-gi, ky-gy, wykonaj wdech przez usta i wydech przez nos, płucz gardło ciepłą wodą (gulgotanie), zasysaj słomką małe skrawki papieru przenosząc je z miejsca na miejsce, przy otwartych ustach powtarzaj energicznie sylaby ha-ha, hu-hu, he-he, hi-hi, ho-ho
Łamańce językowe: Wymawiaj je po rozgrzewce aparatu artykulacyjnego, dokładnie, z precyzją uważając na trudne zbitki spółgłoskowe. Często brzmią absurdalnie i nieco bezsensownie ale skonstruowane są tak po to aby nasz język musiał się pomęczyć i nagimnastykować. Nabrawszy wprawy przy łamańcach będziemy mniej zaskoczeni trudnymi wyrazami podczas publicznych wystąpień.
"Trzy pliszki i liszka taszczą płaszcze w Szczypliszkach.
Trzódka piegży drży na wietrze.
Wrzeszczy cietrzew w deszczu.
Mąż gżegżółki w chaszczach trzeszczy.
Bezczeszczenie cietrzewia cieszy moje czcze trzewia.
Trzy byczki z nad Trzebyczki z trzaskiem trzepią trzy trzewiczki.
Boa ma omamy, a emu nie ma.
Pies śni pieśni, pieści pięści.
Jam jest poczmistrz z Tczewa.
Szczegóły przestępstw w Pszczynie.
Czy się Czesi cieszą, gdy się Czesio czesze?
Trzy wszy w szwy się zaszywszy, szły w szyku po trzy wszy"
Bibliografia:
B. Toczyska, Elementarne ćwiczenia dykcji, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 2000.
J. Furgalińska, Czechów trzech, czyli polskie łamańce językowe, Wydawnictwo Sonia Draga, Katowice 2001.
